Ekran Bağımlılığı

Ekran Bağımlılığı

Ekran bağımlılığı küçük yaşlardan itibaren bile gözlemlenebilen, özellikle küçük çocuklarda ebeveyn tarafından çocuğu oyalamak, yemek yedirmek veya sakin durmasını sağlayabilmek gibi sebeplerle çocuğun ekran karşısına oturtulması ile başlayabilen, televizyon, bilgisayar, telefon ya da tablet gibi her türlü ekrana olan bağımlılığı ifade eden bir kavramdır. Ekran karşısında aşırı zaman geçirme, sık sık ekranı kontrol etme, gerçekten bir şey ile meşgul olunmasa bile ekran karşısında bulunma, ekran karşısında harcanan zaman nedeniyle günlük görev ve sorumlulukları yerine getirmeme, duygusal ve ruhsal anlamda gerileme, sosyal çevreden uzaklaşma ile dış dünyaya olan ilgi ve merakı kaybetme gibi belirtileri olan ekran bağımlılığı, bugün pek çok yaştan insanın sorunu haline gelmektedir. Uzun süre ekran başında durmanın yarattığı fiziksel, sosyal ve ruhsal sorunları da hisseden bireyin bu rahatsızlıklara rağmen kendisini ekran önünden alamaması, bağımlılığın en açık işaretlerinden biridir.

Özellikle ekran bağımlılığının küçük yaşlarda gözlemlendiği durumlarda bu soruna ek olarak, konuşmada, fiziksel becerilerin gelişiminde ve sosyalleşme süreçlerinde gecikme, bilişsel bozukluklar, yaratıcı düşünmenin gelişememesi, sosyal dünyaya adaptasyon güçlükleri gibi problemler de eşlik edebilir.

Alınacak küçük önlemler ise, ekran karşısında geçirilen zamanın azaltılması açısından faydalı olabilir.

• Telefonların ve sosyal ağların bildirimlerini kapatmak.
• Belli bir saatten sonra başta televizyon ve bilgisayar olmak üzere bu aletleri kapalı konuma getirmek.
• Aile ya da arkadaşlar ile geçirilen sosyal zamanları arttırmak ve bu zamanlarda televizyon gibi aletleri kapalı konuma getirmek.
• Yatak odasında televizyon, bilgisayar gibi aletler bulundurmamak.
• Cep telefonunu özellikle geceleri bulunulan odadan farklı bir yere götürmek.

Öte yandan bilindiği gibi, telefon, tablet ve bilgisayar gibi araçların yaydığı mavi ışığın uyku kalitesi üzerinde olumsuz etkileri bulunmaktadır. Uykusuzluğun ya da kalitesiz uykunun başta depresyon olmak üzere genel sağlık üzerinde de negatif yönde etkileri olduğu da bilinmektedir. Bu doğrultuda her ne kadar alınabilecek bireysel önemler ile ekran kullanımı daha kontrollü bir hale getirilmeye çalışılsa da, önlenemeyen ve kontrol edilemeyen ekran bağımlılığı tedavi edilebilir bir durumdur ve profesyonel yardım almak gerekir.