Akran Zorbalığı
Akran zorbalığı, akran grubu içinde fiziksel, duygusal ya da sosyal biçimde zarar veren, tekrar tekrar yaşanan saldırgan davranış biçimi olarak tanımlanmaktadır. Okul ortamlarında sıkça karşılaşılan bir durumdur. Akran zorbalığını önlemek için farkındalık yaratmak, empati geliştirmek ve güvende hissettirmek önemlidir. Akran zorbalığı, uygun önlemlerle önlenebilir bir durumdur.
Akran Zorbalığı Nedir?
Akran zorbalığı, bir çocuğun bir veya daha fazla akranı tarafından tekrar tekrar ve kasıtlı biçimde kötü muameleye maruz kaldığı bir istismar türüdür.,
Akran Zorbalığı Nedenleri Nelerdir?
Genel olarak akran zorbalığının nedenleri şu şekildedir:
Güç dengesizliği yaygın görülen ilk faktördür. Çocuk, kendini güçlü göstermek amacıyla sıklıkla bu yola başvurarak akranlarına baskı oluşturabilir.
Ailevi problemler, çocukların baş etmekte zorlandığı ve öfkelendiği durumlar arasındadır. Çocuk, öfkesini kontrol edemeyerek arkadaşlarına karşı zorba tavırlar oluşturabilir.
Çocuklar, sosyal medyada kendilerine bir karakter belirleyebilir. Belirledikleri karakteri, yansıtabilmek adına onun kötü hareket ve davranışlarını da tekrar edebilir.
Arkadaş grubu baskısı da sorunun nedenleri arasında yer alır. Okul ya da mahalle içerisinde yer alan baskın grubun kurallarına uymak adına bu yaklaşımlar görülebilir.
Akran Zorbalığı Hangi Yaşlarda Görülür?
Bu problem, hayatın her döneminde görülebilir. Yapılan araştırmalar kapsamında 7 – 15 yaş arasında daha yoğun olduğu belirlenir.
Akran Zorbalığı Türleri
Karşı tarafa zarar veren her tür davranış ya da söz bu problem içerisinde yer alır. Geniş bir alanı kapsayan akran zorbalığı türleri ise fiziksel, duygusal, sözel, sosyal, siber, cinsel ve eşya zorbalığı şeklinde çeşitlendirilebilir.
- Fiziksel Akran Zorbalığı
Zorbanın karşısındaki kişiye fiziksel olarak verdiği her türlü zarar bu tür içerisinde yer alır.
- Duygusal Akran Zorbalığı
Ortak çalışma ya da projelerde dışlanma ile başlayan bu durum, görmezden gelmeye kadar uzanır. Bu nokta da kişi zorba ya da zorba grubun davranışlarından duygusal olarak zarar görür.
- Sözel Akran Zorbalığı
Zarar veren tüm sözel davranışlar bu çeşit içerisinde yer alır. Hakaret ya da tehdit etmek, lakap takmak, dalga geçmek sözel akran zorbalığı örnekleri arasındadır.
- Sosyal Akran Zorbalığı
Rahatsız edici davranışların, grup üyelerine yansıdığı durumlar da bu problem görülür.
- Siber Akran Zorbalığı
Çeşitli sosyal mecralar üzerinden yapılan tehdit, hakaret davranışları bu çeşidin örneklerindendir.
- Cinsel Akran Zorbalığı
Kişinin istemediği her cinsel dokunuş ya da söz, kıyafet kaldırma gibi durumlar bu soruna örnek sayılabilir.
- Eşya Zorbalığı
Çocuğun el konulan ya da rızası dışında kullanılan eşyaları bu türün örneklerinden biridir.
- Akran Zorbalığı Belirtileri Nelerdir?
Bu durumun belirtileri, kişiye bağlı olarak farklılaşabilir. Aynı zamanda zorba, mağdur ya da seyirci grupta görülen belirtiler birbirinden farklı olabilir.
Zorbalığa Uğrayanların (Mağdur) Gösterdiği Davranışlar
Genel olarak mağdur kişiler sağlık sorunları ya da stres bozuklukları ile karşılaşabilir. Uykusuzluk, anksiyete gibi problemler ile beraber sosyalleşme davranışında isteksizlik de sıklıkla karşılaşılan davranışlar arasındadır.
Zorbalığı Yapanların (Zorba) Gösterdiği Davranışlar
Kurallara uymama davranışı göstermeleriyle beraber öfke kontrolü konusunda problem yaşayabilirler Aynı zamanda bu kişilerde empati duygusu da yeterince gelişmemiş olabilir.
Zorbalığa Tanık Olanların (Seyirci) Gösterdiği Davranışlar
Zorbalığa tanık olan kişilerde iki farklı tip davranış görülebilir:
Birinci davranış, seyircilerin kendini suçlu hissetmesi olur. Zarar veren davranışı kendi yapmamalarına rağmen suçluluk hissi yaşayabilirler.
İkinci davranış ise mağdurun zorbayı kışkırtarak bu davranışı hak ettiği yönünde olur. Birinci davranışa kıyasla görülme sıklığı oldukça fazladır.
Akran Zorbalığının Etkileri ve Sonuçları Nelerdir?
Zorbalığına uğrayan kişiler, uyum konusunda çeşitli problemler ile karşılaşabilir. Günlük hayat katılmak onlar için bir hayli zorken travma ve özgüven problemleri ile karşılaşabilirler.
Akran Zorbalığından Korunma Yöntemleri Nelerdir?
Korunmak için özgüvenin geliştirilmesi gereklidir. Özgüvenin gelişmesi adına da zorbalıkla karşılaşılan ortam dışında sosyalleşme, çeşitli kurs ve aktivitelere katılma, ebeveyn ve öğretmenden alınan cesaretlendirici sözler gereklidir. Aynı zamanda zorbalık yapan kişiyi sosyal medya hesaplarından çıkarma ve silme de korunma yöntemlerindendir.
Okulda Alınabilecek Önlemler
Okulda alınması gereken önlemlerden biri akran zorbalığı etkinlikleridir. Çocuklarda empati duygusunun gelişmesini sağlayan bu etkinlikler, zorbalık davranışlarının azaltılması ve ortadan kaldırılmasını sağlayabilir.
Ailede Alınabilecek Önlemler
Çocuk ve aile bireyleri arasında sağlıklı iletişim kurmak, alınabilecek olan önlemlerdendir. Kurulan sağlıklı iletişim, çocuğun ailesi ile durumu paylaşması ve olayların travmatik sonuçlara ulaşmadan çözümlenmesine yardımcı olabilir.
Akran Zorbalığında Destek ve Kaynaklar
Okulda karşılaşılan zorbalıklar için rehberlik servisi ve öğretmenler gerekli destek de bulunabilir. Siber olarak yapılan zorbalıklar için ise ALO 166 nolu hat ile iletişime geçerek zorbalık sorunu için destek alabilirsiniz.